Den Haag, 30 april 1897 – Auschwitz, 14 januari 1943
Jacob Cremerstraat 90
Door Bert van Dijk en Jel Engelen
Op dit adres woonde Rebecca Alter samen met haar ouders Israël Alter en Hendrika van Creveld. Het gezin van Rebecca kwam uit Den Haag. Israël is daar geboren op 1 augustus 1867, Hendrika op 16 februari 1866.
Rebecca’s ouders trouwden op 11 oktober 1893. In de akte staat: “De comparanten hebben overgelegd hunne geboorte akten, de doodakte van haren vader, benevens het certificaat van des comparants voldoening aan de Nationale Militie”. Verder blijkt uit de akte dat Israël horlogemaker was en Hendrika ‘zonder beroep’ is. Israëls vader is koopman. Negen maanden later, op 15 juni 1894 gaat de zaak van Israël failliet, blijkt uit een krantenartikel in het Dagblad van Zuidholland en ’s Gravenhage. Hij is dan horlogemaker, winkelier in Delft.
Enkele maanden later op 22 september 1894 wordt in Den Haag hun eerste kind geboren: Eliazar. Interessant detail in de akte is dat de comparant en de getuigen verklaard hebben niet te schrijven “uit hoofde van den sabbath”. Eliazar leeft slechts kort, hij overlijdt 9 januari 1895, drie maanden oud. Op 30 april 1896 wordt Rebecca geboren. Ook in Den Haag, zoals staat aangegeven op de persoonskaart van Israël Alter. Op 8 juli 1897 krijgt Rebecca een broertje, Gabriel, maar hij overlijdt ook als hij drie maanden oud is. Dan wordt op 22 januari 1900 het laatste kind, Izaak, geboren. Welk beroep Israël in die tijd had, is niet bekend.
Op 2 januari 1903 verhuist het gezin van Rebecca naar Amsterdam, om op 27 augustus 1904 weer terug te gaan naar Den Haag. Zij hebben in Amsterdam op de C. Zandstraat 36-3 gewoond. Ze worden op dezelfde dag weer ingeschreven in den Haag. Israël heeft dan als beroep zuurhandelaar.
Straatbeeld in 1930 van de Jacob Cremerstraat . Foto: Gelders Archief 1501 04 4604
Rebecca verhuist als ze 23 jaar oud is, op 1 maart 1919 naar Arnhem. Van haar weten we verder alleen dat ze verkoopster was. Haar eerste adres wordt de Van Gelderstraat 27. Haar ouders Israël en Hendrika verhuizen op 20 augustus 1919 naar Arnhem en gaan wonen op de Spijkerlaan 26.
Over haar broer Izaak weten we meer. Hij is al vóór de andere leden van het gezin naar Arnhem verhuisd. Op 2 september 1918 woont de achttienjarige Izaak op de Graaf Lodewijkstraat 20. Hij trouwt op 9 december 1925 in Amsterdam met Maria Theodora Josephina Krijnen (geboren op 1 april 1889 te Arnhem). Hij is etaleur en zijn vrouw chef-inkoopster. Na enkele jaren, in 1927, verhuizen Izaak en Maria naar de Parkstraat 83.
Advertentie scheiding
Het huwelijk van Izaak en Maria duurt tot 1943. Op 27 april 1943 staat een oproeping in de Arnhemsche courant waarin de griffier van de arrondissementsrechtbank Izaak Alter oproept voor de president van de rechtbank te verschijnen omdat zijn echtgenote een verzoekschrift tot echtscheiding heeft ingediend. De echtscheiding wordt bij verstek uitgesproken op 10 juni en op 26 oktober van hetzelfde jaar in Amsterdam genoteerd op de huwelijksakte. In de advertentie staat dat er geen woon- of verblijfplaats bekend is. Vermoedelijk betekent dit dat hij is ondergedoken. Van Izaak is geen overlijdensakte gevonden. Of hij is omgekomen in de Holocaust weten we niet. Misschien heeft hij de oorlog overleefd…
Moeder Hendrika’s en Rebecca’s laatste adres in Arnhem was Jacob Cremerstraat 90. In Sobibor wordt Hendrika, 77 jaar, omgebracht. Rebecca is een paar maanden eerder op 14 januari 1943 in Auschwitz vermoord. Ze is 46 jaar geworden.
Israël Alters laatste adres was het voormalig Rotterdams Kindertehuis, dat in die tijd dienst deed als tehuis voor zieken en bejaarden. Bekend is dat alle 141 laatste bewoners op 11 december 1942 werden afgevoerd naar Westerbork. Vader Israël is op 16 april 1943 in Sobibor omgekomen.
Van de site van het Joods Monument Arnhem: Het “Jongenshuis” (officieel het voormalig Rotterdams kindertehuis) op de Amsterdamseweg werd na het bombardement van Rotterdam gesticht door Dr. Siegfried Wolff, een gevluchte KNO-arts uit Berlijn. Er zaten Joodse vluchtelingen van alle leeftijden en windstreken in. De jongste was nul jaar, de oudste 84. Op 11 december 1942 werden de 141 bewoners naar Westerbork afgevoerd. Van hen overleefden er 91 de Holocaust niet. Op de plaats van de villa is nu het CITO gevestigd.