15 november 2021 | buurtmonument

“Het is belangrijk om dingen te herinneren en in leven te houden”

Door Froukje Witteveen

Sinds een maand is het buurtmonument ‘Om niet te vergeten’ te vinden op deze site. Het monument voor vroegere Joodse buren is gemaakt en opgericht door bewoners uit de wijk. Wijkbewoners hebben de levensgeschiedenissen van oude Joodse buurtgenoten opgetekend door in archieven te duiken en te praten met mensen die zich hun oude buren nog kunnen herinneren. Jel Engelen en Bert van Dijk werken mee aan dit monument. Hoog tijd om eens met Jel en Bert te praten.

Jel en Bert zijn tegenwoordig allebei met pensioen. Jel heeft als senior-adviseur gewerkt bij een landelijk kennisinstituut dat zich bezighoudt met de aanpak van sociale vraagstukken. Bert is eerst werkzaam geweest in het jongerenwerk en later als adviseur op het gebied van ontwikkelingssamenwerking. Beiden zijn na hun pensionering actief als vrijwilliger.

Geschiedenistic

Toen Jel en Bert eind mei in de Wijkkrant lazen dat er buurtbewoners werden gezocht voor het project ‘Om niet te vergeten’, twijfelden ze geen moment. “We zijn alle twee geïnteresseerd in geschiedenis en judaïca [studie van joodse geschiedenis en cultuur] en dit is een project waar wij samen aan kunnen werken”. Verder vinden ze het belangrijk om de slachtoffers van de Holocaust een gezicht te geven. Jel legt uit: “Ik ben telkens opnieuw geschokt als ik met het ontstaan van de Tweede Wereldoorlog en met de reden van de Holocaust wordt geconfronteerd. Het is niet te begrijpen. Ik wil laten zien hoe deze mensen in het dagelijks leven functioneerden, van wie ze hielden en wat ze deden.”

Bijzondere details

De levensverhalen die Jel en Bert hebben geschreven, vallen op door bijzondere details. Bert merkt op dat zij bij het onderzoek ook gebruik hebben gemaakt van minder geijkte bronnen, zoals van telefoongidsen. “In die tijd was er eigenlijk alleen zakelijk telefoonverkeer en de telefoongidsen leken veel meer op de ‘Gouden Gids’ dan op een reguliere telefoongids. In advertenties in oude telefoongidsen hebben wij belangrijke informatie gevonden. Ook kun je veel informatie uit foto’s en de bijbehorende onderschriften krijgen.” Jel vertelt: “Door een onderschrift bij een foto kwam ik erachter dat een van de dames actief was bij de ‘Joodse Vrouwenvereniging voor Praktisch Palestina Werk’, een organisatie die vakopleidingen in het toenmalige Palestina verzorgde, zodat vrouwen daar later in hun eigen onderhoud konden voorzien.”

Doe mee

Op het monument op de wijksite vind je 97 namen en 42 adressen van de vroegere Joodse buren. Inmiddels heeft de groep buurtbewoners van 24 mensen de levensverhalen beschreven. En het monument groeit verder. Wil je ook meewerken aan dit monument? Stuur dan een berichtje aan de redactie!