16 september 2021 | klimaat

Een bloeiende straat in vijf stappen

Door gemeente Arnhem

Misschien heb je het al gezien. Arnhem doet mee met het NK Tegelwippen en gaat de strijd aan met Nijmegen en zo’n 70 andere Nederlandse gemeenten. Wie verruilt de meeste (tuin)tegels voor groen? Arnhem wil zo veel mogelijk tegels vervangen voor groen om zo wateroverlast te voorkomen, koelte te bieden in tijden van hitte, water vast te houden bij droogte en de leefruimte voor planten en dieren te vergroten.

Een geveltuin aanleggen is een van de manieren om minder tegels en meer groen in de straat te krijgen. Regenwater kan beter de grond in zakken en de planten zorgen voor verkoeling op hete dagen. Bovendien zorgen insecten en vogels voor leven in de straat.

Zo ga je te werk:

1. Tegels wippen

Wip de tegels uit de stoep! Meestal lukt het wel met een goede schep, anders kun je een lange platte schroevendraaier proberen. Volgens de regels mag je geveltuin maximaal 45 cm uit je gevel zijn en moet je minimaal 1.20 meter stoep overhouden.

2. Geveltuin opsluiten

Verplaats de halve tegels één rij opzij om weer een rechte lijn te maken. Graaf de geveltuin een stuk uit. Ga voorzichtig te werk om schade aan kabels en leidingen te voorkomen. Maak van tegels die je zojuist hebt gewipt een opsluitrand door ze strak tegen de stoep aan verticaal in de grond te zetten. Leg op de bovenkant van de tegel een houten blokje en sla ze met een (rubber)hamer de grond in. Dit kan van 0 tot maximaal 10 cm boven straatniveau zijn. In ieder geval niet hoger dan een derde van de hoogte van de tegel/klinker, zodat de stoep niet gaat verzakken. Als je een rand maakt die niet boven de stoep uit komt, kan regenwater makkelijk de geveltuin in lopen en hoef je minder water te geven.

3. Bodem verbeteren

Als de opzetrand niet boven de stoep uit komt dan schep je het zand tot  ongeveer  20  cm weg uit je geveltuin. Vermeng de zandlaag die nog in de geveltuin ligt (tot ongeveer 10 cm diep) met bemeste (biologische) tuinaarde of compost. Bij een geveltuin van 45 cm vanuit de gevel heb je ongeveer 60 liter tuinaarde per strekkende meter geveltuin nodig. Als je wel een opstaande rand van zo’n 10 cm hebt, kun je de eerste 20 cm zand mengen met voedzame grond zoals (biologische) bemeste tuinaarde of compost.

4. Aanplanten

Vul de geveltuin indien nodig aan met tuinaarde. Plant vervolgens bollen, (vaste) planten en/of klimplanten in de grond. Kies bij voorkeur biologische planten. Dompel de wortelkluit eerst even onder in water om je planten een goede start te geven. Voor het laten begroeien van de gevel kun je groeiondersteuning van latten of sterke draden aan de muur bevestigen. Als je de woning huurt, vraag dan eerst toestemming aan de verhuurder.

5. Water geven en geniet!

Geef je geveltuin in het begin wat extra water. Gebruik het liefst regenwater uit een regenton, dat is het beste voor de planten en de natuur. Klaar en genieten maar!

Geveltuin in de openbare ruimte?

Meld je plannen aan via: www.arnhem.nl/groenebuurt. De gemeente neemt contact met je op om de mogelijkheden met je te bespreken.

Welke planten?

In een zonnige geveltuin plant je bijvoorbeeld stokrozen, lavendel of salie. In een schaduwrijke geveltuin doen vingerhoedskruid en akelei het goed. Ook kun je klimplanten als clematis en kamperfoelie langs de gevel leiden. Kijk voor meer planttips op www.arnhemklimaatbestendig.nl. Goede planten voor bijen zijn onder andere knoopkruid, grote tijm en gewone smeerwortel. Snoei ze regelmatig en gebruik planten zonder doorns of stekels, zo geeft de geveltuin geen overlast.

Dit kun je doen met overgebleven tegels en zand:

Overgebleven tuintegels kun je onder andere gebruiken voor het maken van muurtjes voor plantenbakken of voor het bouwen van een zitje. Tegels en zand die over zijn kan je aanbieden bij de afvalbrengstations.

Tips voor onderhoud

Planten hebben natuurlijk wel een beetje verzorging nodig. Geef ze dus op warme dagen water en bemest de aarde elk voorjaar met biologische mest. Zorg ervoor dat de stoep goed bereikbaar blijft door overhangende takken te verwijderen. Ruim afgestorven plantendelen in de herfst niet op. Nuttige insecten, zoals lieveheersbeestjes die zich voeden met luizen, overwinteren in dode plantendelen in de herfst niet op. Nuttige insecten, zoals lieveheersbeestjes die zich voeden met luizen, overwinteren in dode plantendelen.

Wil je weten hoe je je buurt verder kunt vergroenen?

Kijk dan op www.arnhem.nl/groenebuurt. Hier vind je onder andere informatie over het adopteren en aanleggen van boomtuinen en plantsoenen. Op www.arnhemklimaatbestendig.nl  vind je veel informatie en inspiratie over het vergroenen en klimaatbestendig maken van je huis, tuin en buurt. Zoals bijvoorbeeld het installeren van een regenton of het aanleggen van een groene gevel of groen dak.